Καθώς οι αλλαγές στην καθημερινότητά μας ήταν πολλές, μεγάλης κλίμακας και έγιναν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, δεν είχαμε το χρόνο να χτίσουμε τις άμυνες εκείνες που θα μας επέτρεπαν να επιβιώσουμε σε ψυχικό επίπεδο με το μικρότερο δυνατό κόστος. Πρέπει λοιπόν να ομολογήσουμε πως αυτό που ζούμε είναι όχι μόνο δύσκολο για όλους μας, αλλά και πρωτόγνωρο.
Όσο αφορά τα παιδιά, είναι στο χέρι αυτών που τα φροντίζουν να τα βοηθήσουν να περάσουν αυτήν την περίοδο όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα. Τα παιδιά δεν έχουν τους ίδιους φόβους με τους ενήλικες. Αυτό που αντιλαμβάνονται τα παιδιά είναι η συναισθηματική κατάσταση αυτών που τα φροντίζουν. Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό οι ενήλικες να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και να μην εκδραματίζουν μπροστά στα παιδιά.
Η απόκρυψη της αλήθειας ή η παροχή ψεύτικων ειδήσεων δυσκολεύει τη θέση των παιδιών και δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα. Τα παιδιά όταν δε γνωρίζουν τι συμβαίνει, φαντάζονται ότι έχουν συμβεί πολύ φοβερά πράγματα και συχνά νιώθουν ότι φταίνε τα ίδια για αυτό που συμβαίνει πχ μπορεί να πιστεύουν ότι δεν έρχεται να τα δει ο παππούς και η γιαγιά, γιατί ήταν κακά παιδιά. Πρέπει λοιπόν να εξηγήσουμε τι συμβαίνει στα παιδιά με λόγια που αρμόζουν στην ηλικία κάθε παιδιού. Οφείλουμε επίσης να τα προστατεύσουμε από τα πολύ στρεσογόνα δελτία ειδήσεων, καθώς πρόκειται για πληροφορίες που δεν μπορούν να αποκωδικοποιήσουν.
Πιο συγκεκριμένα, στα παιδιά προσχολικής ηλικίας θα μιλήσουμε για το κορωνοϊό, για τα μέτρα προστασίας που έχουμε πάρει και για το πως προσαρμόζουμε τη συμπεριφορά μας σε αυτά με όρους παιχνιδιού, όπως κάνει ο Ρομπέρτο Μπενίνι στο μικρό γιο του στην ταινία « Η ζωή είναι ωραία » !
Στα πιο μεγάλα παιδιά χρειάζεται να εξηγήσουμε με όρους πιο ρεαλιστικούς γιατί δε μπορούν να βγουν έξω, να δουν τους φίλους τους και τους παππούδες τους. Θα τους εξηγήσουμε καταρχάς πως αυτή η απαγόρευση είναι μια απόφαση του κράτους και επομένως κανείς δε μπορεί να την αμφισβητήσει και να την παραβιάσει. Θα τους πούμε κυρίως ότι υπάρχουν φορές που χρειάζεται να στερηθούμε πράγματα, αλλά αυτό δε γίνεται χωρίς λόγο. Αυτή τη φορά ο λόγος είναι πολύ σοβαρός, είναι η ίδια μας η υγεία. Άρα αν στερούμαστε τώρα κάποια πράγματα είναι γιατί έχουμε μακροπρόθεσμα οφέλη από αυτό και το όφελος είναι να διατηρήσουμε την υγείας μας.
Αυτό που πρέπει να πούμε στα παιδιά είναι ότι αυτές οι αλλαγές στις συνήθειές τους δε θα κρατήσουν για πάντα. Μπορεί αυτή τη στιγμή να μη μπορούμε να τους πούμε πότε θα επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους όπως την ήξεραν, αλλά μπορούμε να τους πούμε με βεβαιότητα οτι θα γίνει. Τα σχολεία θα ανοίξουν, θα συναντήσουν τους φίλους τους και όλους όσους τους έλειψαν.
Επίσης, πρέπει να τα καθησυχάσουμε ότι ούτε εκείνα ούτε οι ενήλικες έχουν κάποια ασθένεια ή πρόκειται να πάθουν κάτι. Όλα τα μέτρα που παίρνουμε και οι αλλαγές στις συνήθειές μας είναι για προληπτικούς λόγους. Μπορούμε να δώσουμε παραδείγματα πραγμάτων που έκαναν τα παιδιά για προληπτικούς λόγους πριν την επιδημία όπως πλύσιμο των χεριών, έβαζαν μπροστά τον αγκώνα όταν φτερνίζονταν..
Οφείλουμε βέβαια να επιστρατεύσουμε τη φαντασία μας και να προτείνουμε στα παιδιά δραστηριότητες εντός του σπιτιού όπως μαγειρική, επιτραπέζια παιχνίδια ή και κάποιες ώρες μελέτης την ημέρα για τα μεγαλύτερα παιδιά.
Είναι επίσης σημαντικό για όλους μας, αλλά κυρίως για τα παιδιά να διατηρήσουμε μια ρουτίνα, δηλαδή ένα πρόγραμμα. Αυτό δίνει μια αίσθηση ασφάλειας στα παιδιά, ότι γνωρίζουν δηλαδή τι θα ακολουθήσει μέσα στη μέρα τους. Τις μέρες που διανύουμε υπάρχει διάχυτη ανασφάλεια και αισθανόμαστε ότι δε μπορούμε να ελέγξουμε όσα συμβαίνουν, οπότε η ανάγκη να δημιουργήσουμε μια αίσθηση ασφάλειας είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Τα παιδιά πρέπει λοιπόν να στηριχτούν στους μεγάλους. Και οι μεγάλοι που θα στηριχτούν; Οι μεγάλοι δε μπορούμε να αναζητήσουμε στηρίγματα πουθενά αλλού παρά μέσα μας. Η δυσκολία είναι μεγαλύτερη καθώς προβάλλεται σαν πρότυπο να τρέχουμε σε δουλειές και σε δραστηριότητες, αλλά όχι να περνάμε χρόνο μόνοι μας, δηλαδή χρόνο με τον εαυτό μας. Ο μόνος συγχέεται με το μοναχικό. Προβάλλεται επίσης σαν πρότυπο να είμαστε ενεργητικοί, να δρούμε, και όχι παθητικοί, να δεχόμαστε μια κατάσταση που δε μπορούμε να την αλλάξουμε. Αυτή τη στιγμή μας χρειάζεται η αποδοχή της κατάστασης. Γιατί ο κάθε πολίτης που βγαίνει έξω και συναντάει άλλους ανθρώπους χωρίς προφυλάξεις, δεν έχει αποδεχθεί την κατάσταση, αλλά την αρνείται, σκέφτεται πχ « δε πιστεύω όσα λένε, είναι σκευωρίες » ή έχει μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας « εγώ δε θα κολλήσω τον ιό, τίποτα δε μπορεί να μου συμβεί » .
Τις μέρες που ζούμε χρειάζεται περισσότερο από ποτέ να επιστρατεύσουμε τη δημιουργικότητά μας και να προσπαθήσουμε να νοηματοδοτήσουμε αυτό που ζούμε. Να αποδεχθούμε πως ότι και αν κάνουμε, θα παραμείνουμε αδύναμοι και θνητοί. Άλλωστε είναι μια κρίση που τη βιώνουμε όλοι, δεν αφορά κάποιον από εμάς προσωπικά, όσοι και αν η απαγόρευση των συναθροίσεων και των δια ζώσης κοινωνικών επαφών, μας δυσκολεύουν στο να τη βιώσουμε συλλογικά. Με αυτόν τον τρόπο θα επιστρέψουμε λίγο σοφότεροι και ωριμότεροι στην καθημερινότητά μας…γιατί θα επιστρέψουμε!
